Drones zijn op afstand bestuurbare vliegtuigen, die steeds vaker in en buiten conflicten worden ingezet. In eerste instantie waren de drones enkel voorzien van camera’s waarmee informatie verzameld werd over de locatie van beoogde doelwitten. Middels de camerabeelden zou men preciezer kunnen toeslaan en zo het aantal burgerslachtoffers verminderen. Bovendien zijn drones in staat langere tijd te vliegen zonder risico voor piloten. Om deze redenen werden drones gepresenteerd als een eenvoudige oplossing voor het beschermen van soldaten, burgers en het uitschakelen van militaire doelwitten. De realiteit is echter weerbarstiger.
Er kleven de nodige juridische, morele en militair-strategische bezwaren aan het gebruik van drones. De camerabeelden blijken niet accuraat genoeg om onderscheid te maken tussen burgers en militanten. Bovendien vinden veel droneaanvallen plaats buiten oorlogsgebied, zonder een openbaar rechtsproces of openheid over de doelwitten van drones. In het geval van de Verenigde Staten heeft dit in de afgelopen jaren geleid tot duizenden buitenrechtelijke executies in Pakistan, Jemen en Somalië. Honderden van deze slachtoffers bleken achteraf onschuldige burgers, waaronder kinderen.
Bewapende drones hebben geleidt tot uitholling van internationale rechtsprincipes rondom de legitimiteit van gewapend geweld, waarbij de veiligheid van burgers in het geding komt. Gezien steeds meer staten, maar ook gewapende groepen en terroristen, beschikken over bewapende drones is een betere regulering en controle op de export van drones van essentieel belang.
Meer transparantie en verantwoording
PAX moedigt het publieke debat aan en onderzoekt juridische, ethische en militair-strategische vraagstukken rond het gebruik van drones. Daarnaast roept PAX de Nederlandse regering op om hun rechtspositie met betrekking tot het gebruik van bewapende drones toe te lichten, vooral met betrekking tot antiterroristische operaties. PAX pleit bovendien voor meer verantwoording en openheid over en betere regulering van het gebruik en de export van bewapende drones, op zowel nationaal als internationaal niveau.
Ook moedigt PAX de Nederlandse regering aan om een duidelijke positie in te nemen over de export en het gebruik van bewapende drones, bijvoorbeeld via de Europese Unie en de Verenigde Naties. Voor dit doel werkt PAX wereldwijd samen met andere organisaties en coördineert zij het European Forum on Armed Drones, een netwerk van Europese non gouvernementele organisaties die gezamenlijk het onrechtmatig gebruik van drones onder vuur leggen.
Het werk van PAX rondom bewapende drones wordt gefinancierd door Open Society Foundations.
Contact
Wim Zwijnenburg, Programmaleider Humanitaire Ontwapening, zwijnenburg@paxforpeace.nl
- Onbemand maakt onbemind
- Armed and Dangerous, de positie van PAX inzake bewapende drones
- Policy Brief: Bewapende Drones
- Unmanned and Uncontrolled - Proliferation of unmanned systems and the need for improved arms export control
- Emerging Unmanned Threats: The use of commercially-available UAVs by armed non-state actors
- Drones achter de dijken; het politieke debat in Nederland over de inzet van onbemande vliegtuigen
- 4306_efad-logo-136.jpg
- The European Forum on Armed Drones (EFAD) Call to Action
- Unmanned Ambitions - Security implications of growing proliferation in emerging military drone markets
- Human Rights and Human Realities (2019)
- 5150_pax-report-military-drones-and-the-eu-700.jpg
- Military Drones and the EU (2019)
- Key Principles on the Use and Transfer of Armed Drones (Amnesty International)
- EFAD website
- Review Committee on the Intelligence and Security Services: Report on contributions of the Military Intelligence Service to targeting
- Somali Drone Victims v. State of the Netherlands (Nuhanovic)
- EFAD op twitter
- Drone Wars UK
- PAX Blog Wapenfeiten
Activiteiten & resultaten
Rapport Unmanned Ambitions
Er komen steeds meer en goedkopere militaire drones op de markt, geproduceerd door landen zoals Turkije, Iran, Oekraïne. Wie maakt de AK-47 van de drone? Het rapport Unmanned Ambitions beschrijft wat de gevolgen zijn nu drones door meer landen en gewapende groepen kunnen worden ingezet en pleit onder meer voor een aanscherping van de internationale wapenexport wetgeving.
Global Ambitions for Armed Drones
Begin 2016 hebben de Verenigde Staten een ‘Joint Declaration’ geïnitieerd om de controle op de export en het gebruik van bewapende drones te verbeteren. Echter, maatschappelijke organisaties en mensenrechtendeskundigen hebben uiting gegeven aan hun ernstige bezorgdheid over de zwakke en onduidelijke inhoud van dit document. PAX dringt de Verenigde Staten aan om een krachtig, juridisch bindend instrument te ontwikkelen dat erop gericht is het gebruik en de export van gewapende drones effectief te reguleren en de belangrijkste zorgen rondom internationale rechtsbeginselen behandelt.
